فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - خانواده و کارکرد تربیتی آن در قرآن و روایات
محمدرضا شاهرودی زهرا فیضی زهرا باقریخانواده به عنوان نهادی تأثیرگذار در جهت تعلیم و تربیت انسان، در سال‌های اخیر با شکل‌های جدیدی مواجه شده که ارائه تعریفی ثابت از آن ضروری است. از سویی بسیاری بر این عقیده‌اند که با شکل‌‌گیری نهادهایی همچون مدرسه، کارکردهای تربیتی خانواده توسط سایر نهادها صورت می‌‌گیرد و چکیده کاملخانواده به عنوان نهادی تأثیرگذار در جهت تعلیم و تربیت انسان، در سال‌های اخیر با شکل‌های جدیدی مواجه شده که ارائه تعریفی ثابت از آن ضروری است. از سویی بسیاری بر این عقیده‌اند که با شکل‌‌گیری نهادهایی همچون مدرسه، کارکردهای تربیتی خانواده توسط سایر نهادها صورت می‌‌گیرد و همین امر جایگاه و منزلت خانواده را کاهش می‌‌دهد. این در‌حالی است که خانواده نقش‌‌هایی دارد که نهادهای دیگر نمیتواند عهدهدار آنها باشد و نمیتواند جایگزین خانواده شوند. از این رو، مقاله حاضر با هدف شناسایی تعریف و کارکردهای تربیتی خانواده از منظر قرآن و روایات تدوین شد. روش بررسی در این تحقق، مطالعه اسنادی بوده و در شناسایی معنای خانواده از معناشناسی و در شناسایی کارکرد تربیتی خانواده از روش تحلیلی بهره‌گرفته شده است. یافتههای پژوهش نشان می‌‌دهد که بر اساس آیات و روایات، خانواده متشکل از پیوند شرعی میان زن و مرد، فرزندان آنها و خویشاندی نسبی و سببی است. بر اساس همین منابع، خانواده دارای کارکردهایی است که در تربیت اخلاقی و تعلیم اعضای خانواده مؤثر است. همچنین به وجود محبت و موًدت میان اعضای خانواده، استمرار ارتباط میان والدین و فرزندان و نوع ارتباط میان خانواده و فرزندان به گونه‌ای است که مشکلات و کاستی‌‌های ناشی از آموزش‌‌های مدرسه را برطرف کند. از سویی به دلیل انجام عملی بسیاری از موارد اخلاقی و دینی توسط خانواده، تأثیرگذاری آنها بر فرزندان بیش از مدرسه خواهد بود. در مجموع خانواده کارکردهای تعلیمی و تربیتی اخلاقی و دینی برای اعضای خود دارد که مدرسه نمیتواند جایگزین آن باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - اثر بخشی آموزش مهارت‌های زندگی با رویکرد قرآنی
یحیی مهاجر محیا زنده دلپژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی با رویکرد قرآنی (شاخۀ سلامت روان در روابط دختر و پسر) بر نگرش دختران دبیرستانی نسبت به رابطه دوستی با جنس مخالف صورت گرفت. به این منظور پژوهشی در قالب یک طرح پژوهشی نیمه‌آزمایشی از نوع دو گروهی همراه با پیش‌آزمون، پس چکیده کاملپژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی با رویکرد قرآنی (شاخۀ سلامت روان در روابط دختر و پسر) بر نگرش دختران دبیرستانی نسبت به رابطه دوستی با جنس مخالف صورت گرفت. به این منظور پژوهشی در قالب یک طرح پژوهشی نیمه‌آزمایشی از نوع دو گروهی همراه با پیش‌آزمون، پس‌آزمون و آزمون پیگیری انجام گرفت. جامعۀ آماری این پژوهش کلیه دانشآموزان دبیرستان‌های منطقه دو تهران بود. نمونه آماری شامل شصت دانش‌آموز بود که از میان دو پایۀ تحصیلی از یک مدرسه انجام شد؛ به این صورت که دو کلاس از پایه نهم و دو کلاس از پایه دهم به شیوۀ نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. افراد گروه نمونه به طور تصادفی در گروه آزمایش و گروه کنترل گمارده شدند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه محقق ساخته (نگرش به ارتباط قبل از ازدواج) با سی سوال بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها، از آزمون تحلیل واریانس مکرر استفاده شد. یافتههای پژوهش نشان داد که آموزش مهارت‌های زندگی با رویکرد قرآنی (شاخه سلامت روان در روابط دختر و پسر) بر متغییر وابستۀ نگرش دختران دبیرستانی نسبت به رابطه دوستی با جنس مخالف تأثیر داشته و بررسی داده‌های آماری نیز بیانگر معنی‌دار بودن تغییرات در شاخص نگرش دختران دبیرستانی نسبت به رابطه دوستی با جنس مخالف است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - آسیب‌‌شناسی عوامل مؤثر بر تربیت دینی دختران
الهه هادیان رسنانییکی از مسائل مورد غفلت در خانواده که موجب آسیب‌دیدن تربیت دینی فرزندان در مقوله حیا و حجاب می‌شود، بی‌توجهی یا کم‌توجهی به حیا و حفظ آن در کودکان از همان ابتدای تولد و مسئله فرآیند بودن تربیت است. از دیگر عوامل آسیب‌زا در این زمینه؛ ناهماهنگی والدین با یکدیگر در خانواده چکیده کاملیکی از مسائل مورد غفلت در خانواده که موجب آسیب‌دیدن تربیت دینی فرزندان در مقوله حیا و حجاب می‌شود، بی‌توجهی یا کم‌توجهی به حیا و حفظ آن در کودکان از همان ابتدای تولد و مسئله فرآیند بودن تربیت است. از دیگر عوامل آسیب‌زا در این زمینه؛ ناهماهنگی والدین با یکدیگر در خانواده، انتقال ندادن احساس ارزشمندی حجاب به فرزندان از طریق گفتمان خانواده و بی‌توجهی والدین به دورههای تربیتی فرزند (ذکرشده در روایات)، رسانه و معاشرت‌های خانوادگی نیز از جمله موارد دیگر است که بی‌توجهی در چگونگی برخورد با آنها، موجب اثرات نامطلوب در امر تربیت دینی دختران در مقوله حیا و حجاب می‌شود. این مقاله به بررسی برخی از آسیب‌ها و راهکارهای قرآن و سنت جهت بهبود آنها ارائه کرده است. این پژوهش از نوع کاربردی است و با هدف بررسی آسیب‌‌های مطرح در عوامل تربیت دینی دختران در مقوله حیا و حجاب در حوزه خانواده انجام شده است. تحقیق به روش توصیفی ـ تحلیلی درصدد پاسخ به این سؤال است که «چه آسیب‌‌هایی بر تربیت دینی خانواده در مسأله حیا و حجاب تأثیر نهاده و موجب شده است تا از فرصت کودکی که بهترین زمان برای آموزش و انتقال مفاهیم ارزشی به فرزندان است غفلت ورزیده شود و راهکارهای قرآن و سنت برای بهبود این مسأله چیست؟». پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - شناسایی و تحلیل خلأهاي موجود در پژوهش‌‌های انجام شده در زمینه آموزش قرآن
در کشور ما، به اقتضای جایگاه خاص دین اسلام در فرهنگ مردم ایران و جایگاه ویژه قرآن در اعتقادات دینی، باید آموزش قرآن مورد توجه خاص همگان باشد تا شرایط لازم برای تحقق اهداف این درس فراهم آید. از این رو، درس قرآن، در بین دروس مختلف دورههای تحصیلی از اهمیت ویژه‌‌ای برخ چکیده کاملدر کشور ما، به اقتضای جایگاه خاص دین اسلام در فرهنگ مردم ایران و جایگاه ویژه قرآن در اعتقادات دینی، باید آموزش قرآن مورد توجه خاص همگان باشد تا شرایط لازم برای تحقق اهداف این درس فراهم آید. از این رو، درس قرآن، در بین دروس مختلف دورههای تحصیلی از اهمیت ویژه‌‌ای برخوردار است. شاید بر اساس همین اهمیت است که تحقیقات زیادی پیرامون برنامه‌‌های آموزش قرآن و وضعیت موجود آنها در مدارس کشور انجام شده است. پژوهش حاضر، بنا دارد تا با مروری بر پژوهش‌‌های پیشین مرتبط با برنامه‌‌های آموزش قرآن در مقطع تحصیلی ابتدایی، خلأها و شکاف‌‌های موجود در این تحقیقات را شناسایی و تحلیل کند. به منظور تحقق این هدف، از روش مطالعات کتابخانه‌‌ای استفاده شده است. بدین ترتیب، ابتدا مروری بر پژوهش‌‌های انجام شده در زمینه آموزش قرآن در مقطع تحصیلی ابتدایی صورت گرفت. پس از مرور اولیه این تحقیقات، حیطه‌‌های کار شده و حیطه‌‌های کار نشده (خلأها) آنها در سه بعد اهداف آموزش قرآن، روش تحقیق و جامعه آماری این تحقیقات شناسایی و استخراج گردیدند. بر اساس یافتههای این پژوهش، به نظر می‌‌رسد در تحقیقات انجام شده، بیشتر بر روخوانی و روان‌خوانی به عنوان اهداف برنامه‌‌های آموزش قرآن در مدارس ابتدایی تأکید شده، و اهدافی مانند درک معنا و سبک زندگی در این تحقیقات کمتر مدنظر قرار گرفته‌‌اند. بسیاری از تحقیقات پیشین با روش‌‌های کمی انجام شده و تعداد کمی از این تحقیقات با استفاده از روش‌‌های تحقیق کیفی و بخصوص روش آمیخته (کمی-کیفی) اجرا شده‌‌اند. همچنین، نقش دانشآموزان و معلمان در تحقیقات پیشین بسیار پررنگ‌‌تر از نقش والدین، متخصصان تعلیم و تربیت و متخصصان علوم قرآنی است و بیشتر تحقیقات پیشین مورد بررسی در تحقیق حاضر، در مقاطع تحصیلی ابتدایی انجام شده‌‌اند، و مقاطع تحصیلی متوسطه اول و دوم در این تحقیقات تا حد زیادی نادیده گرفته شده‌‌اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - شناسایی و تحلیل خلأهاي موجود در پژوهش‌‌های انجام شده در زمینه آموزش قرآن
زهره جعفری‌فر زهرا نقی زادهدر کشور ما، به اقتضای جایگاه خاص دین اسلام در فرهنگ مردم ایران و جایگاه ویژه قرآن در اعتقادات دینی، باید آموزش قرآن مورد توجه خاص همگان باشد تا شرایط لازم برای تحقق اهداف این درس فراهم آید. از این رو، درس قرآن، در بین دروس مختلف دورههای تحصیلی از اهمیت ویژه‌‌ای برخ چکیده کاملدر کشور ما، به اقتضای جایگاه خاص دین اسلام در فرهنگ مردم ایران و جایگاه ویژه قرآن در اعتقادات دینی، باید آموزش قرآن مورد توجه خاص همگان باشد تا شرایط لازم برای تحقق اهداف این درس فراهم آید. از این رو، درس قرآن، در بین دروس مختلف دورههای تحصیلی از اهمیت ویژه‌‌ای برخوردار است. شاید بر اساس همین اهمیت است که تحقیقات زیادی پیرامون برنامه‌‌های آموزش قرآن و وضعیت موجود آنها در مدارس کشور انجام شده است. پژوهش حاضر، بنا دارد تا با مروری بر پژوهش‌‌های پیشین مرتبط با برنامه‌‌های آموزش قرآن در مقطع تحصیلی ابتدایی، خلأها و شکاف‌‌های موجود در این تحقیقات را شناسایی و تحلیل کند. به منظور تحقق این هدف، از روش مطالعات کتابخانه‌‌ای استفاده شده است. بدین ترتیب، ابتدا مروری بر پژوهش‌‌های انجام شده در زمینه آموزش قرآن در مقطع تحصیلی ابتدایی صورت گرفت. پس از مرور اولیه این تحقیقات، حیطه‌‌های کار شده و حیطه‌‌های کار نشده (خلأها) آنها در سه بعد اهداف آموزش قرآن، روش تحقیق و جامعه آماری این تحقیقات شناسایی و استخراج گردیدند. بر اساس یافتههای این پژوهش، به نظر می‌‌رسد در تحقیقات انجام شده، بیشتر بر روخوانی و روان‌خوانی به عنوان اهداف برنامه‌‌های آموزش قرآن در مدارس ابتدایی تأکید شده، و اهدافی مانند درک معنا و سبک زندگی در این تحقیقات کمتر مدنظر قرار گرفته‌‌اند. بسیاری از تحقیقات پیشین با روش‌‌های کمی انجام شده و تعداد کمی از این تحقیقات با استفاده از روش‌‌های تحقیق کیفی و بخصوص روش آمیخته (کمی-کیفی) اجرا شده‌‌اند. همچنین، نقش دانشآموزان و معلمان در تحقیقات پیشین بسیار پررنگ‌‌تر از نقش والدین، متخصصان تعلیم و تربیت و متخصصان علوم قرآنی است و بیشتر تحقیقات پیشین مورد بررسی در تحقیق حاضر، در مقاطع تحصیلی ابتدایی انجام شده‌‌اند، و مقاطع تحصیلی متوسطه اول و دوم در این تحقیقات تا حد زیادی نادیده گرفته شده‌‌اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - منبع‌شناسی مطالعات میانرشتهای قرآن و سلامت
مهدی اسمعیلی صدرآبادی محسن رفیع خواه آسیه استادی زهرا نقی زاده مهدی گنجورتوجه به گستردگی علوم و ارتباط میان آنها موجب شده است تا در کنار تخصص‌گرایی، لزوم توجه به مباحث میانرشتهای بیش از پیش احساس شود. در همین راستا هدف این تحقیق تهیه فهرستی از منابع موجودمیان‌رشته‌ای در حوزه قرآن و سلامت بود تا علاوه بر حرکت در مسیر میانرشتهای، زمینه‌ای چکیده کاملتوجه به گستردگی علوم و ارتباط میان آنها موجب شده است تا در کنار تخصص‌گرایی، لزوم توجه به مباحث میانرشتهای بیش از پیش احساس شود. در همین راستا هدف این تحقیق تهیه فهرستی از منابع موجودمیان‌رشته‌ای در حوزه قرآن و سلامت بود تا علاوه بر حرکت در مسیر میانرشتهای، زمینه‌ای فراهم شود تا پژوهشگران علاقه‌‌مند به این حوزه بتوانند آثار و منابع مورد نیاز خود را به سهولت تهیه کرده و در انجام پژوهش از اتلاف وقت بپرهیزند. از همین روی با بررسی کتب و پایگاه‌های معتبر اینترنتی داخلی و خارجی از جمله «noormags»، «SID» ،«magiran»، «science direct»، «proQuest»، «Amazon» و ... به تهیه فهرستی از کتب، مقالات، همایش‌‌ها و ... به زبان‌های فارسی و غیرفارسی اقدام شد. امید است نتایج این پژوهش کارامد بوده و زمینه استفاده علاقه‌مندان را فراهم کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - بررسی تطبیقی آیات و احادیث در گلستان سعدی و مرزبان‌نامه
سید محمد امیری الهام معینیانآیات حکمی قرآن مجید، همواره منبع الهام بخش ادیبان و شاعران مسلمان پارسی‌زبان بوده است و هر کدام به فراخور آثارادبی، شناخت و بینش خود، از دریای بیکران معارف قرآنی بهره بردهاند. سعدی شیرازی و سعدالدین وراوینی در آثارخود از مضامین گوهربار کلام الهی بهره بردهاند وآیات قر چکیده کاملآیات حکمی قرآن مجید، همواره منبع الهام بخش ادیبان و شاعران مسلمان پارسی‌زبان بوده است و هر کدام به فراخور آثارادبی، شناخت و بینش خود، از دریای بیکران معارف قرآنی بهره بردهاند. سعدی شیرازی و سعدالدین وراوینی در آثارخود از مضامین گوهربار کلام الهی بهره بردهاند وآیات قرآنی را همچون نگینی، زینت‌بخش سخن و کلام شیرین خود کرده‌اند تا به مدد احادیث نبوی، قصص و آیات الهی، خواننده را به شناخت اخلاقیات و ارزش‌های انسانی و انجام عمل نیک فراخوانند. «مرزبان نامه» و «گلستان» از آثار مهم ادب فارسی در قرن ششم و هفتم در نوع نثر فنی به شمار می‌روند و ازآنجا که یکی از خصیصه‌های مهم نثر این دوره، استفاده از آیات و احادیث است؛ لذا مقاله حاضر تلاش میکند با استفاده از روش توصیفی- تطبیقی، نحوه کاربرد تجلی آیات و احادیث در دو کتاب گلستان و مرزبان‌نامه را با ذکر نمونه‌های مختلف از آیات، احادیث، مضامین قرآنی، استشهادها و عبارت‌های عربی بیان کرده و شیوه‌های بروز و ظهور آیات و احادیث را در دو کتاب مذکور بررسی کند. یکی از نتایج پژوهش حاضر این است که سعدی و وراوینی به خوبی توانسته‌اند مضمون‌ها و عبارت‌های عربی را با نثر فارسی تلفیق دهند پرونده مقاله