فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - واکاوی مبانی مرجعیت قرآن در نقد حدیث بر پایه سیره معصومان (ع)
احمد جمالی محمد کاظم رحمان ستایشمهمترین معیار مورد توصیه معصومان (ع) جهت احراز اطمینان صدوریِ احادیث، نقد قرآنمحور حدیث یا عرضه حدیث بر قرآن است. این تحقیق، با روش توصیفی ـ تحلیلی، پس از وضعیت‌‌سنجی جایگاه نقد قرآنمحور حدیث، مهمترین ریشه‌های عدم محوریت یا کاربست اندک قرآن در نقد حدیث و استقبال اندک چکیده کاملمهمترین معیار مورد توصیه معصومان (ع) جهت احراز اطمینان صدوریِ احادیث، نقد قرآنمحور حدیث یا عرضه حدیث بر قرآن است. این تحقیق، با روش توصیفی ـ تحلیلی، پس از وضعیت‌‌سنجی جایگاه نقد قرآنمحور حدیث، مهمترین ریشه‌های عدم محوریت یا کاربست اندک قرآن در نقد حدیث و استقبال اندک از آن را، «بهانه‌جویی و توجیهتراشی برای عدم پذیرش اصالت این سنجه»، «اعتقاد به عدالت صحابه از سوی عده‌‌ای از مسلمانان و به تبع آن صحیح‌‌انگاری روایات موجود در برخی منابع حدیثی»، «تلقی ناصحیح از جایگاه استقلالی حدیث در کنار قرآن»، «برداشت اشتباه از جایگاه حدیث منسوب و سنت قطعی» و «هراس از تزلزل اعتبار برخی روایات موجود در منابع حدیثی» برمی‌‌شمارد. همچنین در خصوص مبانی مرجعیت قرآن در نقد حدیث، برپایه نمونه‌‌های عرضه احادیث بر قرآن توسط ائمه (ع) به این یافته‌ها منتج شده که غالب مطالعات و پژوهش‌های صورت گرفته پیرامون نقد قرآنمحور حدیث، فارغ از نگاه حدیثی و بر مبنای دیدگاه شخصی و محوریت مبانی سایر علوم انجام شده است. همچنین بر پایه شواهد و مستندات حدیثی، شمولیت معیار عرضه، تخصیص می‌‌خورد و مدلول قرآن در فرایند عرضه، مدلی مرکب از حداقل یکی از نص، ظاهر، اصول و گفتمان قرآن است و نقد سندی و محتواییِ حدیث، ظرفیتی برای وثوق به صدور است و ضرورتی در انکار یا پذیرش یا تقدم و تأخر این دو نسبت به هم نیست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - استحقاق اجرت‌المثل مدیر در اداره مال غیر از دیدگاه قرآن کریم و حقوق ایران
حمیده داداش‌پور سید محمد اسدی نژاداجرتالمثل متصرف یا مدیر در اداره مال غیر از مواردی است که قانون مثل سایر موارد مرتبط با آن از جمله مسئولیت مدنی، خصوصیات مدیر، شرایط اداره و شرایط مال مورد اداره و... در ارتباط با آن سکوت اختیار کرده است؛ آیاتی از قرآن کریم موسوم به آیات قیام، تعاون، ولایت، آیه 152 سور چکیده کاملاجرتالمثل متصرف یا مدیر در اداره مال غیر از مواردی است که قانون مثل سایر موارد مرتبط با آن از جمله مسئولیت مدنی، خصوصیات مدیر، شرایط اداره و شرایط مال مورد اداره و... در ارتباط با آن سکوت اختیار کرده است؛ آیاتی از قرآن کریم موسوم به آیات قیام، تعاون، ولایت، آیه 152 سوره مبارکه انعام که به عنوان آیه‌های احسن، احسان و... هستند هرکدام یک جنبه از اداره مال غیر را شامل می‌شوند. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی، درصدد اثبات عدم استحقاق اجرت‌المثل برای مدیر مال غیر بر اساس آیات قرآن است. مهمترین مستند نظریه اشاره شده، اداره مال غیر از باب حسبه بودن عمل است. از نظر بیشتر فقها و اندیشمندان مهمترین دلیل حسبه، آیات امر به معروف و نهی از منکر بوده است؛ صرف نظر از چند آیه در قرآن با اصطلاح امر به معروف و نهی از منکر به‌نظر می‌رسد آیات دیگر و حتی آیات مربوط به اداره مال غیر با توجه به توسعه مفهوم امر به معروف و نهی از منکر توسط فقها و اندیشمندان به سوی مسائل اجتماعی، مشمول همین آیات حسبه هستند و حسبه را همان امر به معروف و نهی از منکر می‌دانند و شاید بتوان گفت بر اساس قاعده احترام عمل، مدیر، مستحق اجرت‌المثل عمل خود است، لکن هدف اصلی بررسی استحقاق اجرت‌المثل مدیر بر اساس آیات قرآن است و خداوند بارها در آیات خود وعده اجرت اخروی به بندگان خویش داده است و خود را بزرگ‌ترین محاسب دانسته و اجر کریم را در نظر می‌گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - شناسایی و رتبه‌بندی حیطه‌‌های پژوهش در حوزه مطالعات میان‌رشته‌ای دانش قرآنی و علوم تربیتی
لیلا خسروی مراد زهرا نقی زاده زهرا فیضی حمیدرضا یونسیخطاپذیری دانش بشر، ماهیت مکمل‌سازی و چندتباری بودن دانش نیاز به مطالعات میان¬رشته‌ای در علوم‌انسانی را ایجاب میکند؛ در این میان، دانش قرآنی با مطالعه در دو شاخه علوم‌قرآنی (به طور خاص) و معارف قرآنی در حوزه مطالعات میان‌رشته‌ای قرار می‌گیرد؛ و از سوی دیگر تربیت و مفاهی چکیده کاملخطاپذیری دانش بشر، ماهیت مکمل‌سازی و چندتباری بودن دانش نیاز به مطالعات میان¬رشته‌ای در علوم‌انسانی را ایجاب میکند؛ در این میان، دانش قرآنی با مطالعه در دو شاخه علوم‌قرآنی (به طور خاص) و معارف قرآنی در حوزه مطالعات میان‌رشته‌ای قرار می‌گیرد؛ و از سوی دیگر تربیت و مفاهیم مرتبط با آن در بحث علوم تربیتی در رشته‌های دانشگاهی جای می‌گیرد. در این راستا و با توجه به اهمیت این مطالعات، مقاله حاضر با هدف شناسایی زمینه‌های پژوهشی در حوزه مطالعات میان‌رشته‌ای در دو دانش معارف قرآنی و علوم‌تربیتی تدوین شده است. روش انجام این پژوهش از نظر روش‌شناسی کیفی و با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی انجام شده است. جامعه آماری شامل منابع کتابخانه‌ای و اسناد مرتبط بوده است. برای رسیدن به هدف پژوهش از معیارهای اندازه‌گیری و وزن‌های شناسایی شده توسط فیضی و نقی‌زاده (1395) استفاده شده است. بدین‌وسیله محقق با استفاده از این معیارها به بررسی منابع اطلاعاتی هر یک از وزن‌ها در رشته‌های علوم‌تربیتی و معارف قرآنی پرداخته است؛ نتایج به دست آمده نشان می‌دهد علوم‌تربیتی در آموزش غیر رسمی نیاز به پژوهش بیشتری دارد و در دانش قرآنی، میزان پژوهش در شاخه معارف قرآنی بالاتر است. همچنین امکان پژوهش قرآنی در هر سه نوع آموزش وجود دارد، اما در رشته آموزش غیر رسمی بیشترین وزن را به خود اختصاص داده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - نقد و بررسی ادعای نسخ حکم متعه
سید حسین آل طاها سمیه نوری مهدی اسدیادعا بر سر نسخ یا عدم نسخ حکم ازدواج موقت در نتیجه نحوه‌ی استناد به آیه قرآن کریم و اختلاف مبانی فقهی بین فقهای شیعه و سنی همواره منجر به ارائه فتاوی مختلف و تضارب آراء و اندیشههای گسترده‌‌ای بین فقهای شیعه و اهل تسنن شده است که پژوهش حاضر در جست‌وجوی بررسی نقد و آراء آ چکیده کاملادعا بر سر نسخ یا عدم نسخ حکم ازدواج موقت در نتیجه نحوه‌ی استناد به آیه قرآن کریم و اختلاف مبانی فقهی بین فقهای شیعه و سنی همواره منجر به ارائه فتاوی مختلف و تضارب آراء و اندیشههای گسترده‌‌ای بین فقهای شیعه و اهل تسنن شده است که پژوهش حاضر در جست‌وجوی بررسی نقد و آراء آنان در این زمینه است. دستاورد پژوهش حاضر پس از تشریح دیدگاه‌‌ها و ارزیابی ادلّه فقها، چنین شد که از یک‌‌سو استناد به آیات شریفه یا صلاحيت نسخ را ندارند و یا درمقام بیان حکم است نه تشریح موضوع و یا لازمه‌ی برخی تفاسیرشان اهانت به پیامبر(ص) را در پی دارد؛ چرا که اهل سنّت گفته‌‌اند بر زنانی که به متعه پیامبر درآمده‌‌اند، نه زوجه صدق میکند و نه ملک یمین صدق میکند. در زمینه روایات نیز برفرض نادیده‌‌گرفتن ضعف سندی این روایات، با اخبار اقامه‌‌شده بر حليت و استمرار اباحه در زمان پيامبر(ص) و بعد آن، معارض بوده و با توجه به اتفاق‌‌نظر عامه و خاصه بر این اخبار، روایات ناقل حلیت نکاح متعه ترجيح داده مي‌شوند؛ حتی بر فرض کنارگذاشتن این دو وجه، مجدد اشکال دیگری از جهت تعارض شديد این اخبار با یکدیگر مطرح است، زیرا لازمه‌ی قبول آنها، پذیرش نسخ مکرر متعه است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - منبع‌شناسی مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن و حقوق
حمید مغربی سید مجید نبوی الهام سیفیبا توجه به افزایش سطح تحقیقات علمی، شناخت جامع از منابع علمی برای محققین بسیار دشوار است، تا کنون اطلاعات کاملی از منابع علمی ارائه نشده است و گاهی پژوهشگران حوزه قرآن و حقوق که در زمینه‌ی قرآن و حقوق پژوهش می‌کنند، در تحقیقات خود در تنگنای شناخت منابع قرار می‌گیرند. ر چکیده کاملبا توجه به افزایش سطح تحقیقات علمی، شناخت جامع از منابع علمی برای محققین بسیار دشوار است، تا کنون اطلاعات کاملی از منابع علمی ارائه نشده است و گاهی پژوهشگران حوزه قرآن و حقوق که در زمینه‌ی قرآن و حقوق پژوهش می‌کنند، در تحقیقات خود در تنگنای شناخت منابع قرار می‌گیرند. رویکرد این پژوهش کتابخانه‌ای بوده و به معرفی منابع میان‌رشته‌ای قرآن و حقوق می‌پردازد. اهداف این پژوهش در مرحله اول، معرفی منابع چاپ شده در حوزه قرآن و حقوق است که به دنبال آن، موجب تدوین نگارش‌های جدید و کامل در زمینه قرآن و حقوق از سوی پژوهشگران می‌شود. این امر سبب شناخت منابع و موضوعات کارشده و یافتن خلأهای پژوهشی می‌شود که زمینه ساز برنامه‌ریزی برای جبران نقایص و رفع این خلأها است. همچنین یک پیشنهاد پژوهشی با عنوان کتاب‌شناسی توصیفی قرآن و حقوق در پایان مقاله ارائه شده‌است که تحقق آن از دیگر اهداف این نگارش است. در مرحله دوم هدف و مسئله پژوهش این بود که چه تعداد نگارش درباره‌ی موضوع مورد نظر وجود دارد؟ در طی این نگارش 428 منبع (277 منبع فارسی و 151 منبع عربی) درباره‌ی قرآن و حقوق معرفی شد. بدون شک شناخت منابع سببِ پرهیز از انجام تحقیق‌های تکراری و موازی و غنی‌تر شدن تحقیق‌ها و تألیف‌های آینده می‌شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - نقش اراده آزاد در مقابل تقديراز دیدگاه قرآن، روان‌شناسی و عصبشناسی
اکرم جهانگیر فرزانه مفتونجبر و اختيار همواره از قديم پردامنه‌ترين مباني فلسفه و مورد بحث فلاسفه و حكما بوده است. گروهي به جبر مطلق و جمعي مانند معتزليان به اختيار مطلق معتقدند؛ اما قول ميانه «لَا جَبْرَ وَ لَا تَفْوِيضَ وَ لَكِنْ أَمْرٌ بَيْنَ أَمْرَيْن» كه از ائمه هادين(ع) به ما رسيده امروز چکیده کاملجبر و اختيار همواره از قديم پردامنه‌ترين مباني فلسفه و مورد بحث فلاسفه و حكما بوده است. گروهي به جبر مطلق و جمعي مانند معتزليان به اختيار مطلق معتقدند؛ اما قول ميانه «لَا جَبْرَ وَ لَا تَفْوِيضَ وَ لَكِنْ أَمْرٌ بَيْنَ أَمْرَيْن» كه از ائمه هادين(ع) به ما رسيده امروز در آزمايشگاه تخصصي علم اعصاب به اثبات رسيده است. در این مقاله، مطالعات نوروفیزیولوژی در زمینه اراده آزاد، آیات قرآنی مرتبط و سایر دیدگاههای روان‌شناسی و عصبشناسی مربوط به صورت مروری، مورد توجه قرار گرفته است. «بنجامين ليبت» نوروفيزيولوژيستي است كه طي مطالعات علمي روي مغز درك جديدي از هوشياري اثبات کرده است.اين دانشمند میگوید: مغز پاسخ به يك تحريك خارجي را قبل از تصميم آگاهانه شروع مي‌‌كند (پاسخ قبلاً وجود دارد، آنچه تقدير مي‌ناميم). مقاله شواهدی از جبر متعالي و دايره سرنوشت از آيات قرآن كريم، ديدگاه يونگ، تفاسير مولانا و حافظ پیشرو می‌‌گذارد و سپس عصب‌شناسي تعالي در علم اعصاب را مورد بررسی قرار می‌دهد. با تأمل در آگاهي‌هاي ديني و ارتباط آن با علوم جديد میتوان گستره‌ی افقهای دید انسان نسبت به آگاهیهای دینی را افزایش داد. پرونده مقاله