فهرست مقالات برحسب موضوع قرآن و روان شناسی


    • دسترسی آزاد مقاله

      1 - بررسی عوامل بازدارنده به ثمر رسیدن رنج و تلاش و نقش آن در سلامت روان
      جعفر بچاری سیده راضیه پورمحمدی سمیه شهدری نژاد
      انسان‏ها در زندگی خود، خواهان نتیجه مطلوب بوده و با سعی و تلاش درصدد رسیدن به آن هستند. ترس از نتیجۀ نامطلوب و شکست، روح انسان را می آزارد. امروزه ناکامی و نرسیدن به اهداف به یکی از اساسی‏ترین مشکلات روحی افراد جامعه تبدیل شده است. برخی از عوامل در زندگی، سبب می‌شود تلا چکیده کامل
      انسان‏ها در زندگی خود، خواهان نتیجه مطلوب بوده و با سعی و تلاش درصدد رسیدن به آن هستند. ترس از نتیجۀ نامطلوب و شکست، روح انسان را می آزارد. امروزه ناکامی و نرسیدن به اهداف به یکی از اساسی‏ترین مشکلات روحی افراد جامعه تبدیل شده است. برخی از عوامل در زندگی، سبب می‌شود تلاش ها و رنج های انسان به نتایج مطلوب و دلخواه خود منتهی نشود. این پژوهش با بهره گیری از روش توصیفی‏ ـ‏ تحلیلی، عوامل به ثمر نرسیدن رنج و تلاش را بر اساس آموزه‏های قرآن، مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. آموزه‏های قرآن کریم، جدا بودن مسئولیت انسان را از سعی و تلاش او تأکید می‏کند و و عوامل و موانع درونی ابتر بودن تلاش را اراده نداشتن، بی‏تدبیری، تکبر، نفاق، اخلاص نداشتن، توکل و بی هدفی معرفی می‏کند. پژوهش حاضر درصدد است تا سهم تأثیر این عوامل را در سلامت روان بیان کند؛ زیرا یکی از مهم‏ترین ابعاد سلامت، سلامت روان است که یکی از زمینه های رشد فردی و اجتماعی انسان بوده و تحقق امر سلامت، منوط به عوامل و زمینه های مختلفی از جمله داشتن فکر و روان سالم می باشد، فردی که به دلایلی گرفتار اختلال فکری و اضطراب های روحی وروانی گشته، هرگز قادر به درک درستی از واقعیت های هستی و جامعه خود نبوده و امکان ترقی و رشد در مسیر تکامل جسمی و روحی نخواهد بود. پرونده مقاله
    • دسترسی آزاد مقاله

      2 - شناخت درمانی با استمداد از گزاره های قرآنی با تأکید بر اضطراب و افسردگی
      لیلا برزو
      انسان در سراسر زندگى در معرض تنش‏ها، ناكامي‏ها و استرس‏ها قرار دارد. فرد با اعتقاد به كل‏نگرى و جامعيت دستورات الهى و توجه به رهنمودهاى اسلامى از جمله ادای وظايف بندگى خدا، آموزش‏هاى هماهنگ با فطرت، توكل، ذكر، تمرين و آموزش روش‏هاى خودسازى، به خوبى مى‏تواند با پيامدهاى چکیده کامل
      انسان در سراسر زندگى در معرض تنش‏ها، ناكامي‏ها و استرس‏ها قرار دارد. فرد با اعتقاد به كل‏نگرى و جامعيت دستورات الهى و توجه به رهنمودهاى اسلامى از جمله ادای وظايف بندگى خدا، آموزش‏هاى هماهنگ با فطرت، توكل، ذكر، تمرين و آموزش روش‏هاى خودسازى، به خوبى مى‏تواند با پيامدهاى اضطراب و افسردگی مقابله كند. او هميشه با استرس‏هاى حاصل از تفاوت بين نيازها و ناتوانى خود در تأمين نيازها و موانع و محدوديت‏هاى موجود در محيط جهت رفع آنها، مواجه است و در هر لحظه به واسطه خواسته‏ها و عدم امكان تأمين آنها در تنش بوده است. بر این اساس، شناخت عوامل ایجاد اضطراب و افسردگی به عنوان عامل مؤثر بر سلامت اهمیت می یابد. این پژوهش با بهره‏گیری از روش پژوهش تحلیلی و استمداد از گزاره های قرآنی به شناخت درمانی اضطراب و افسردگی می-پردازد و سعی دارد برای تمام فاکتورهای تعریف شده در خطاهای شناختی مؤثر در بروز اضطراب و افسردگی، آموزه‏ای از قرآن برای شناخت و درمان ارائه دهد. برخی گزاره‏های قرآنی به مثابه نظریه‏ای روانشناختی در موازات شایع‏ترین خطاهای شناختی (اضطراب‏آور و افسرده‏ساز) قرار می‏گیرند و باور به آن در پیشگیری و درمان شایع‏ترین اختلالات روانی، مؤثر است پرونده مقاله
    • دسترسی آزاد مقاله

      3 - آرامش حقیقی از دیدگاه قرآن
      شیما محمودپور
      آرامش گوهری نایاب است که یکی ازاصیل ترین نیازهای بشر می باشد و نقش بسیار مهمی در سعادت و سلامت روحی شخص و جامعه دارد. احساس آرامش از مهمترین ویژگی های انسان سالم به شمار می رود،زیرا در سایه آرامش است که می توان به رشد و کمال رسید. قرآن به عنوان کتاب هدایت بشر، بهترین نس چکیده کامل
      آرامش گوهری نایاب است که یکی ازاصیل ترین نیازهای بشر می باشد و نقش بسیار مهمی در سعادت و سلامت روحی شخص و جامعه دارد. احساس آرامش از مهمترین ویژگی های انسان سالم به شمار می رود،زیرا در سایه آرامش است که می توان به رشد و کمال رسید. قرآن به عنوان کتاب هدایت بشر، بهترین نسخه برای به دست آوردن این مطلوب انسان می باشد. هدف از نگارش این مقاله (با توجه به اهمیت موضوع) اولاً شناخت آرامش حقیقی و تصحیح بینش انسان نسبت به آن است وثانیاً بررسی عوامل مؤثر در ایجاد و تثبیت آرامش در قلب آدمی با توجه به آموزه های قرآنی می باشد. در شناخت مفهوم حقیقی آرامش باید علاوه بر معنای لغوی به تفاوت مصداقی آن با آسایش توجه داشت. همچنین طبق آموزه های وحی آرامش حاصل توجه به دو جنبه نیازهای مادی و معنوی بشر است و باید توجه داشت که در مواقع تعارض بین این دو نیاز، به دلیل اصالت روح، ارجحیت با بعد معنوی انساناست. درقرآن تعابیر متفاوتی حاوی معنای آرامش هستند که به عنوان نمونه می توان از اطمینان، تثبیت فوءاد، ثبات، ربط قلب، سکن، سکینه یاد کرد و با بررسی این عبارات در آیات می توان دریافت که تنها منشاء و مبداء نازل کنندۀ آرامش به قلب آدمی خداوند متعال است و این مطلوب بشر تنها در سایۀ ارتباط با او حاصل می شود. از منظر قرآن عوامل متفاوتی در ایجاد و ثبات آرامش مؤثرهستند که از آن دسته می توان به ایمان، ذکر، تصحیح بینش انسان نسبت به دنیا، توکل، شکرگذاری، تقوا و انجام مناسک عبادی اشاره کرد. پرونده مقاله
    • دسترسی آزاد مقاله

      4 - بررسی اثربخشی تدبر در آیات قرآن‏کریم بر افزایش سلامت روان
      مهدی اسمعیلی صدرآبادی مریم جدادی محسن رفیع خواه زهرا نقی زاده
      قرآن به عنوان معجزه جاوید پیامبر گرامی اسلام، بهترین راهنمای آدمی و به مصداق صریح آیات (تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْء) می باشد که با رجوع و عمل به آن می توان بسیاری از نیازها را پاسخ گفته و مشکلات را برطرف نمود. از جمله مشکلات و مسائلی که همواره بشر به ویژه در قرون اخیر با آن چکیده کامل
      قرآن به عنوان معجزه جاوید پیامبر گرامی اسلام، بهترین راهنمای آدمی و به مصداق صریح آیات (تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْء) می باشد که با رجوع و عمل به آن می توان بسیاری از نیازها را پاسخ گفته و مشکلات را برطرف نمود. از جمله مشکلات و مسائلی که همواره بشر به ویژه در قرون اخیر با آن مواجه بوده و تحقیقات و پیشرفت علوم هم کمک شایانی به آن نکرده است؛ مقوله بیماری روانی افراد است. به تازگی اندیشمندان و روانشناسان مدعی شده اند که دین و آموزه های اعتقادی نقش مهمی در سلامت روحی و روانی فرد و جامعه دارد. به راستی قرآن که خود یکی از مهمترین اعتقادات دینی به شمار می آید چگونه می تواند سلامت روانی فرد را تضمین کرده و مانع ابتلای فرد و جامعه به فشارها و آسیب های روحی و روانی شود. در این مقاله با روش کیفی کتابخانه ای- توصیفی به تبیین اثربخشی تدبر در آیات قرآن بر افزایش سلامت روان پرداخته شده است. از این روی با تدبر در آیات قرآن به ویژه در محتواها و مفاهیم آیاتی چون ایمان، حجاب، ازدواج و دنیاگریزی، ذکر و دعا می توان هم در پیشگیری و هم در درمان بیماری های روانی به نتایج مطلوب رسید. پرونده مقاله
    • دسترسی آزاد مقاله

      5 - بررسی عوامل دستیابی به سلامت روان از منظر قرآن‏کریم
      حسن خرقانی روح الله سعیدی فاضل مجید هاشمی فائزه عباسی
      قرآن‏کریم علاوه بر هدف اساسی خود که هدایت انسان ها به سوی سعادت است، مسائلی را که در جهت بهبود کیفیت زندگی دنیایی او ضروری است تبیین نموده است. بدون شک موضوع سلامت روان در افراد و اجتماعات بشری یکی از ضروری ترین دغدغه های انسان معاصر می باشد که در طول دوره های گوناگون، چکیده کامل
      قرآن‏کریم علاوه بر هدف اساسی خود که هدایت انسان ها به سوی سعادت است، مسائلی را که در جهت بهبود کیفیت زندگی دنیایی او ضروری است تبیین نموده است. بدون شک موضوع سلامت روان در افراد و اجتماعات بشری یکی از ضروری ترین دغدغه های انسان معاصر می باشد که در طول دوره های گوناگون، نظریه پردازان پیرامون آن بحث های فراوانی را مطرح کرده اند. ناکارآمدی این نظریه ها به دلیل عدم شناخت کافی از انسان، می تواند عاملی در جهت آسیب ها و تهدیدات اجتماعی به دلیل عدم وجود سلامت روانی باشد. قرآن‏کریم در خصوص اين موضوع به لحاظ مبنايي و محتوايي از غناي والايي برخوردار است و نقش بسزايي در کاهش و از بين بردن فشارهاي رواني دارد. راهکارها و سفارش هایی که توسط دین اسلام صورت گرفته است زمينه ساز تقويت روحي و رواني افراد در اجتماع است. قرآن کریم از بٌعد انسان شناسی، راه حل هایی بنیادین را در موضوع تأمین سلامت روانی مطرح نموده است. این پژوهش با روش کتابخانه ای، عوامل مؤثر و مخرب سلامت روان در قرآن کریم و با محوری سوره بقره را بررسی کرده است و در نهایت عوامل بیان شده را برای دست یابی به سلامت روان جامع و کامل ارزیابی نموده است. پرونده مقاله
    • دسترسی آزاد مقاله

      6 - بررسي کلمه «شفاء» در قرآن‏کریم بر اساس تفاسير تشيع و اهل سنت
      امید ایزانلو
      قرآن به عنوان کتابی آسماني تمام ابعاد زندگي بشر را مورد توجه قرار داده است که اهتمام به سلامت يکي از آن ها است. ذکر کلمۀ «شفاء» در قرآن که درعین حال سلامتی را در بطن خود دارد، حاکی از همین اهتمام است. بررسی این کلمه بر اساس تفاسیر شیعه و اهل سنت نشان می دهد، قرآن از آن چکیده کامل
      قرآن به عنوان کتابی آسماني تمام ابعاد زندگي بشر را مورد توجه قرار داده است که اهتمام به سلامت يکي از آن ها است. ذکر کلمۀ «شفاء» در قرآن که درعین حال سلامتی را در بطن خود دارد، حاکی از همین اهتمام است. بررسی این کلمه بر اساس تفاسیر شیعه و اهل سنت نشان می دهد، قرآن از آن جهت شفاست که جسم مبتلا به عقايد باطل را از وجود انسان مي زدايد و او را با نور هدايت شفا مي بخشد. خداوند متعال ابتدا تمام انسان ها را موعظه کرده است تا تمام آنها به واسطه ی قرآن شفا یابند. اما پند، در همه ي آن ها اثرگذار نيست و تنها بخشي از آنان تأثير مي پذيرند. این افراد مؤمنان هستند که به برکت حق پذیری و اطاعت از احکام الهی و دستورات قرآن شفا پيداکرده، و چون شفا مي يابند، مشمول هدايت و رحمت الهي مي گردند. البته شفای بیماری های جسمی در قرآن یافت نمی شود، بلکه دلیل آن را باید در جهان ماده جُست. ذکر عسل در قرآني نمونه اي از آيات الهي است که نشان از سودمند بودن تمام نعمت هاي الهي دارد و مسلماً بسیاری از آنها می توانند خاصیت درمانی داشته باشند. پرونده مقاله
    • دسترسی آزاد مقاله

      7 - رابطه شناخت و هیجان در قرآن و روان‌شناسی
      صدیقه رضایی دهنوی
      رابطه بین هیجان و شناخت موضوعی است که توجه محققان روان‌شناسی را در طول تاریخ این رشته به خود جلب کرده است. در حالی که نظریه‌های قدیم بر مجزا انگاشتن این دو حیطه تأکید کردند، نظریه‌های جدید شواهد زیاد و گسترده‌ای در ارتباط تنگاتنگ بین این دو حیطه ارائه کرده‌اند. هدف از پ چکیده کامل
      رابطه بین هیجان و شناخت موضوعی است که توجه محققان روان‌شناسی را در طول تاریخ این رشته به خود جلب کرده است. در حالی که نظریه‌های قدیم بر مجزا انگاشتن این دو حیطه تأکید کردند، نظریه‌های جدید شواهد زیاد و گسترده‌ای در ارتباط تنگاتنگ بین این دو حیطه ارائه کرده‌اند. هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین شناخت و هیجان در قرآن و روان‌شناسی است. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که آیا از دیدگاه قرآن و روان‌شناسی بین شناخت و هیجان ارتباط وجود دارد و این ارتباط چگونه است؟ از روش توصیفی ـ تحلیلی برای بررسی متن قرآن و متون روان‌شناسی استفاده شده و بر اساس نتایج به دست آمده از پژوهش‌های روان‌شناسی، هیجان‌ها و عواطف مختلفی مثل غم، شادی، خشم و اضطراب می‌تواند بر روی درک، قضاوت، استدلال، توجه، حافظه و تصمیم گیری افراد اثر بگذارد. از طرفی نوع قضاوت و ارزیابی افراد از محرک‌های محیطی می‌تواند نوع، شدت و تداوم هیجان را تعیین کند. همچنین از منظر قرآن، شناخت و هیجان رابطه‌ای دوطرفه و علّی بر روی یکدیگر داشته و جهت رفتار را تعیین می‌کنند. این یافته با نتایج به دست آمده از تحقیقات جدید در روان‌شناسی مطابقت دارد. تلویحات به دست آمده از نتایج در تفسیر آیات مرتبط با این دو مقوله، خودشناسی و تربیت دینی بحث شده است. پرونده مقاله
    • دسترسی آزاد مقاله

      8 - مبانی معرفت‌شناختی مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم و روان‌شناسی
      زیبا فروزش
      طرح مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم و روان‌شناسی زمینۀ نظری مناسبی برای تحول در علوم انسانی با رویکردی قرآن محور در جامعه اسلامی تلقی می‌شود. به‌خصوص که آموزه‌‌‌های قرآنی بر اساس رویکرد انسان‌شناسانه خاص قرآن، نقش اساسی در ادبیات روان‌شناسی دارد. هدف این مقاله که با روش چکیده کامل
      طرح مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم و روان‌شناسی زمینۀ نظری مناسبی برای تحول در علوم انسانی با رویکردی قرآن محور در جامعه اسلامی تلقی می‌شود. به‌خصوص که آموزه‌‌‌های قرآنی بر اساس رویکرد انسان‌شناسانه خاص قرآن، نقش اساسی در ادبیات روان‌شناسی دارد. هدف این مقاله که با روش توصیفی ـ تحلیلی است، ارائه مبانی معرفت‌شناختی و ویژگی‌های مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم و روان‌شناسی است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهدکه مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم علاوه بر حواس پنج‌گانه و عقل، بر وحی و قلب تکیه داشته در‌حالی‌که روان‌شناسی متعارف با یک روش اثبات گرایانه فقط بر حس و تجربه تأکید دارد. همچنین نتایج به‌دست آمده نشان داد که مهمترین ویژگی‌های مطالعات میان‌رشته‌ای قرآنی نسبت به روان‌شناسی متعارف، جامعیت، توجه به مبداء و معاد، اتقان و خطاناپذیری، و دارا بودن ساختار جامع و تناسب میان تکوین و تشریع است. نوآوری این پژوهش، انجام مطالعه ‌میان‌رشته‌ای قرآن کریم و روان‌شناسی بر اساس مبانی معرفت‌شناختی اسلامی است پرونده مقاله
    • دسترسی آزاد مقاله

      9 - اثر بخشی آموزش مهارت‌های زندگی با رویکرد قرآنی
      یحیی  مهاجر محیا  زنده دل
      پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی با رویکرد قرآنی (شاخۀ سلامت روان در روابط دختر و پسر) بر نگرش دختران دبیرستانی نسبت به رابطه دوستی با جنس مخالف صورت گرفت. به این منظور پژوهشی در قالب یک طرح پژوهشی نیمه‌آزمایشی از نوع دو گروهی همراه با پیش‌آزمون، پس چکیده کامل
      پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی با رویکرد قرآنی (شاخۀ سلامت روان در روابط دختر و پسر) بر نگرش دختران دبیرستانی نسبت به رابطه دوستی با جنس مخالف صورت گرفت. به این منظور پژوهشی در قالب یک طرح پژوهشی نیمه‌آزمایشی از نوع دو گروهی همراه با پیش‌آزمون، پس‌آزمون و آزمون پیگیری انجام گرفت. جامعۀ آماری این پژوهش کلیه دانش‌آموزان دبیرستان‌های منطقه دو تهران بود. نمونه آماری شامل شصت دانش‌آموز بود که از میان دو پایۀ تحصیلی از یک مدرسه انجام شد؛ به این صورت که دو کلاس از پایه نهم و دو کلاس از پایه دهم به شیوۀ نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. افراد گروه نمونه به طور تصادفی در گروه آزمایش و گروه کنترل گمارده شدند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه محقق ساخته (نگرش به ارتباط قبل از ازدواج) با سی سوال بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها، از آزمون تحلیل واریانس مکرر استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که آموزش مهارت‌های زندگی با رویکرد قرآنی (شاخه سلامت روان در روابط دختر و پسر) بر متغییر وابستۀ نگرش دختران دبیرستانی نسبت به رابطه دوستی با جنس مخالف تأثیر داشته و بررسی داده‌های آماری نیز بیانگر معنی‌دار بودن تغییرات در شاخص نگرش دختران دبیرستانی نسبت به رابطه دوستی با جنس مخالف است. پرونده مقاله
    • دسترسی آزاد مقاله

      10 - بررسی دیدگاه قرآن و روانشناسی نسبت به موفقیت بر اساس نظریه ی زمینه ای
      نرجس پورجمعه باقر غباری بناب ابوالفضل خوش منش
      در پژوهش حاضر به منظور دستیابی به وجوه تشابه و تمایز دیدگاه قرآن و روانشناسی به «موفقیت» و شرایط، تعامل ها و پیامدهای آن، رویکرد کیفی و روش نظریه ی زمینه ای به کار گرفته شد. با اعمال سه نوع کدگذاری باز، محوری و انتخابی درباره داده های قرآن و روانشناسی، الگوهای پارادایمی چکیده کامل
      در پژوهش حاضر به منظور دستیابی به وجوه تشابه و تمایز دیدگاه قرآن و روانشناسی به «موفقیت» و شرایط، تعامل ها و پیامدهای آن، رویکرد کیفی و روش نظریه ی زمینه ای به کار گرفته شد. با اعمال سه نوع کدگذاری باز، محوری و انتخابی درباره داده های قرآن و روانشناسی، الگوهای پارادایمی تدوین و با توجه به آن ها تعریف موفقیت ارائه شد. در الگوی قرآن «فلاح» به عنوان مقوله اصلی و «فطرت خداجو»، «لطف الهی»، «باور به آخرت» به عنوان شرایط علّی؛ «آزادی» و «ورود به صراط مستقیم» به عنوان شرایط زمینه ای؛ «روابط مثبت» و «قدرت درونی» به عنوان مقوله های واسطه ای و «خودسازی»، «عبودیت»، «دینداری»، «ولایتمداری» و «سرعت و سبقت» به عنوان راهبرد مطرح شدند. در الگوی روانشناسی «شکوفایی» به عنوان مقوله اصلی انتخاب و «خودشناسی» و «غایت گرایی» به عنوان شرایط علّی؛ «آزادی»، «محیط مناسب» و «انگیزش» به عنوان شرایط زمینه ای؛ «هیجان ها و عواطف مثبت»، «روابط مثبت» و «ویژگی های شخصیتی» به عنوان مقوله های واسطه ای و «خودکفایی و خودمدیریتی»، «کار و تلاش»، «تفکر و سبک تبیین مناسب» و «تأخیر کامروایی ـ لذت جویی» به عنوان راهبرد مطرح شدند. یافته ها نشان داد هر دو دیدگاه موفقیت را رشد و تحقق انسان می دانند که در دیدگاه قرآن باعث فلاح و ورود به حیات طیبه شده و منتهی به قرب و فوز الهی می گردد اما در دیدگاه روانشناسی به منظور نیل به شکوفایی، تعالی و بهزیستی صورت می پذیرد. قرآن، الگوی پارادایمی موفقیت را حول محور «خداوند» ترسیم می‌کند درحالیکه در الگوی روانشناسی، «انسان» محور اصلی است. پرونده مقاله