آرامش حقیقی از دیدگاه قرآن
محورهای موضوعی : قرآن و روان شناسی
1 - دانشگاه کاشان
کلید واژه: آرامش, قرآن, آسایش, روح , روان,
چکیده مقاله :
آرامش گوهری نایاب است که یکی ازاصیل ترین نیازهای بشر می باشد و نقش بسیار مهمی در سعادت و سلامت روحی شخص و جامعه دارد. احساس آرامش از مهمترین ویژگی های انسان سالم به شمار می رود،زیرا در سایه آرامش است که می توان به رشد و کمال رسید. قرآن به عنوان کتاب هدایت بشر، بهترین نسخه برای به دست آوردن این مطلوب انسان می باشد. هدف از نگارش این مقاله (با توجه به اهمیت موضوع) اولاً شناخت آرامش حقیقی و تصحیح بینش انسان نسبت به آن است وثانیاً بررسی عوامل مؤثر در ایجاد و تثبیت آرامش در قلب آدمی با توجه به آموزه های قرآنی می باشد. در شناخت مفهوم حقیقی آرامش باید علاوه بر معنای لغوی به تفاوت مصداقی آن با آسایش توجه داشت. همچنین طبق آموزه های وحی آرامش حاصل توجه به دو جنبه نیازهای مادی و معنوی بشر است و باید توجه داشت که در مواقع تعارض بین این دو نیاز، به دلیل اصالت روح، ارجحیت با بعد معنوی انساناست. درقرآن تعابیر متفاوتی حاوی معنای آرامش هستند که به عنوان نمونه می توان از اطمینان، تثبیت فوءاد، ثبات، ربط قلب، سکن، سکینه یاد کرد و با بررسی این عبارات در آیات می توان دریافت که تنها منشاء و مبداء نازل کنندۀ آرامش به قلب آدمی خداوند متعال است و این مطلوب بشر تنها در سایۀ ارتباط با او حاصل می شود. از منظر قرآن عوامل متفاوتی در ایجاد و ثبات آرامش مؤثرهستند که از آن دسته می توان به ایمان، ذکر، تصحیح بینش انسان نسبت به دنیا، توکل، شکرگذاری، تقوا و انجام مناسک عبادی اشاره کرد.
Peace is a rare and precious thing that is among the most fundamental human needs and plays an important role in the happiness and health of individuals and society. Feeling peaceful is a major characteristic of every healthy human being as one can obtain growth and perfection in light of peace and calm. The Holy Quran, as the book of guidance for humanity, provides the best prescription for achieving peace. This paper seeks to describe true peace and correct man’s understanding of it on the one hand, and investigate the factors that contribute to creation and establishment of peace in heart based on divine teachings. To understand the true meaning of peace, one should bear in mind its distinction from comfort. Also, based on the teachings of the Quran, peace is achieved through paying attention to both material and spiritual needs and if there is a conflict between the two, spiritual needs should be given primacy due to the priority of the spirit. There are different words and phrases in the Quran that include the meaning of peace. They include Tathbit, Fuad, Thabat, Rabt-e Qalb, Sukn, and Sakina. A look into these words in the verses of the Quran reveals that the only origin and source of giving peace to hearts is relation with God, the Almighty. In view of the Quran, there are different factors involved in creation and establishment of peace. They include: faith, Zikr (recitation of prayers), correcting one’s view of the world, Tawakkul; (putting one’s trust in God), thankfulness, Taqwa (God-fearing), and performing religious rites.
آصفی، محمد مهدی (1385)، آرامش در آینه وحی، ترجمه علیرضا سروش و محمد حسین سرانجام، قم، موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی#
ابن عاشور، محمد بن طاهر، بی تا، التحریر و التنویر، بیروت، مؤسسه التاریخ#
ابن منظور، محمد بن مکرم(1414)، لسان العرب، دار صادر#
ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، 1408 ق، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد، بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی#
اشرف صادقی، علی (1392)، فرهنگ جامع زبان فارسی، تهران فرهنگستان زبان و ادب فارسی#
جوادی آملی، عبدالله (1380)،حکمت عبادت، قم، اسراء#
جوادی آملی، عبدالله(1391)، تسنیم، قم، اسراء#
حسینی کوهساری،سید اسحاق(1382) ، نگاه قرآن به فشار روانی، کانون اندیشه جوان#
حسینی همدانی، سید محمد(1404)، انوار درخشان، تهران، کتاب فروشی لطفی#
خاتمی، احمد(1384)، فرهنگ نامه موضوعی قرآن کریم، دفتر فرهنگ اسلامی#
خمینی، روح الله(1378)، موسسه تنظیم و نشر ،آثار امام خمینی #
راغب اصفهانی، حسین بن محمد(1429)، مفردات الفاظ القرآن، طلیعه نور#
شریعتمداری، جعفر(1386)، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی#
شریف الرضی ، محمد بن حسین(1388)، نهج البلاغه، ترجمه حسین انصاریان، قم، دارالعرفان#
شفیعی مازندرانی، سید محمد(1384)، سرچشمه های آرامش در روانشناسی اسلامی، ناشر عطر اگین#
صفوی، سید محمد رضا (1389)، ترجمه قرآن بر اساس المیزان، قم، ابنوس#
طباطبائی، سید محمد حسین (1374)،المیزان، ترجمه سید محمد باقرموسوی همدانی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم#
طبرسی، فضل بن حسن، 1372 ش، مجمع البیان فی تفسیر#
طبری، فضل بن حسن(1360)، ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات فراهانی #
طریحی، فخرالدین بن محمد(1375)، تهران، مرتضوی#
فراهیدی، خلیل بن احمد(1409)، کتاب العین، قم، نشر هجرت#
مرکز فرهنگ قرآن، دائره المعراف قرآن کریم(1382)، قم، موسسه بوستان کتاب#
مطهری، مرتضی(1385)، عدل الهی، انتشارات صدرا#
معین، محمد(1371 ) ،فرهنگ فارسی، تهران، چاپخانۀ سپهر#
مکارم شیرازی، ناصر (1361)، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه#
مکارم شیرازی، ناصر(1389)، تهران، تابان#
نراقی، ملا احمد(1385)، معراج السعاده، موسسه انتشارات هجرت#
هاشمی رفسنجانی، اکبر (1383)، فرهنگ قرآن، قم، بوستان کتاب#