شیوه های انعکاس آیات قرآن در دیوان ناصرخسرو
محورهای موضوعی : قرآن و ادبیات
دکتر آرش امرایی
1
*
,
علی بازوند
2
1 - دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر
2 - دانشگاه فرهنگیان
کلید واژه: ناصرخسرو شیوه‌های انعکاس تاثیر قرآن آیات ,
چکیده مقاله :
از آنجا که قرآن کریم منبع بی‌پایان اندیشه های اخلاقی، انسانی و تربیتی است، بسیاری از شاعران و نویسندگان فارسی زبان، همواره در خلق آثار خود از این گنجینۀ پرفیض بهره‌برده‌اند.همین آميختگي ميراث مكتوب ما با آموزه‌هاي اسلامی، موجب دشواری درك اين ميراث بدون آشنايي با قرآن و حديث شده‌است؛ ناصربن خسرو قبادیانی یکی از شاعرانی که شعر را در خدمت ترویج افکار دینی و مذهبی خود قرار داده‌است؛ وی برای پیشبرد این اهداف و به انجام رساندن ماموریت مذهبی شعر خود، اشعارش را به این آیات نورانی آراسته‌است. حضور آیات در جای جای دیوان ناصر خسرو مؤید این واقعیت است که او به درک شایسته ای از کلام نورانی وحی دست یافته‌است. با توجه به آبشخور مذهبی ناصرخسرو، اشعارش در برگیرنده هدایت‌های اخلاقی ونصایح فراوانی است. ناصرخسرو با تسلط مناسب بر مفاهیم قرآنی،برای اثربخشی بیشتر سخن خود، در شرایط مناسب آیاتی را چاشنی اشعار خود کرده‌است. ناصرخسرو با هنرمندی تمام، گاه اصل آیه یا بخشی از آن و زمانی هم مفهوم و معنای آیه را در شعر خود به گونه‌ای استفاده می‌کند که گویی بهتر از این ممکن نیست. دراین مقاله می کوشیم با استفاده از جدول‌های آماری، گونه های مختلف انعکاس آیات در دیوان ناصرخسرو را تحلیل نمائیم.
Considering the Holy Quran is a source infinite ethical, human, and educational thoughts, many Persian poets and writers have benefitted from the treasures of this inspirational source; Hence, few traces of the works of Persian poets and writers can be found in which there are no streaks of familiarity with the Quran and Islamic teachings. This blending of our written legacy with Islamic teachings has made it difficult to understand this heritage without familiarity with the Quran and hadith; Hakim Abu Amin Nasserebne Khosrow Ghobadiyah is one of the poets who has placed their poetry to promote their religious thoughts and beliefs; Naser Khosrow has decorated his poems with these illuminated verses to achieve these goals and fulfill his religious mission of poetry. The presence of the verses in Nasser Khosrow's Diwan confirms the fact that he has gained an appropriate understanding of the illuminated words of revelation. considering Naser Khosrow’s religious background, his poetry encompasses much moral guidance and advice. Nasser Khosrow, with proper control over the Quranic concepts, has, for the sake of more effective use of his words, adorned his poems with numerous verses of the holy book. Nasser Khosrow's various ways of using verses indicate his comprehensive understanding of the Quran and Quranic concepts. Naser Khosrow, thanks to his artistic vision, sometimes uses the principle of the verse or part of it, and at times, the meaning and concepts of the verse in his poem, in the best way possible. In this paper, we try to analyze the different types of reflection of verses in Naser Khosrow's Diwan using statistical tables.
قرآن کریم.
راستگو ، سيدمحمد (1374): تجلي قرآن و حديث در شعر فارسي ، تهران ، سمت .
روحانی ، رضا (1381) : «قرآن و تاویل آن از دیدگاه ناصرخسرو» ، فصلنامه الهیات و معارف اسلامی(مطالعات اسلامی)، زمستان 1381 ، شماره 58 .
سبزيان پور ، وحيد (1383): «مطالعه ي مورد پژوهانه در تاثير قرآن در ادبيات فارسي » ، پژوهشهاي قرآني ، دفتر 75 (1) .
قبادیانی بلخی ، ناصربن خسرو (1387) دیوان اشعار ، به تصحیح مجتبی مینوی و مهدی محقق ، تهران ، انتشارات دانشگاه تهران .
محقق ، مهدی (1374) تحلیل اشعار ناصرخسرو ، تهران ، انتشارات دانشگاه تهران.
محقق ، مهدی (1382) تعلیقات بر دیوان ناصرخسرو ، نامه ی پارسی ، شماره 29 .
مدرس زاده، عبدالرضا (1386) واژگان خاص در شعر ناصرخسرو ، زبان و ادبیات فارسی(دانشگاه آزاد اسلامی اراک) ، شماره 12 .
موسوی،سیده زهرا ، ذوالفقاری،محسن (1384) نقد شیوه های تأثیرپذیری در شعر ناصرخسرو ، زبان و ادبیات فارسی(دانشگاه آزاد اسلامی اراک) » پاییز 1384 - شماره 3
نوریان، مهدی (1382) برخی دشواریهای متن دیوان ناصرخسرو ، نامه ی پارسی ، شماره 29.
هانسبرگر ، آلیس سی (1380) ناصرخسرو لعل بدخشان ، ترجمه فریدون بدره ای ، تهران ، فرزان .
یوسفی،محمد رضا (1387) چگونگی ورود قرآن و حدیث به شعر فارسی ، پژوهش نامه قرآن و حدیث » زمستان 1387 - شماره 5