بنیان های نظری جامعه شناسی در قرآن کریم
محورهای موضوعی :محسن صادقی امینی 1 * , سید عبدالوهاب طالقانی 2 , زهرا فقیه ایمانی 3
1 - (دانشگاه علامه طباطبائی (ره)
2 - دانشگاه تهران
3 - علوم قرآن
کلید واژه: اصالت فرد و جامعه سنت اجتماعی قانونمندی جامعه اسلامی سازی دانش,
چکیده مقاله :
نسبت اسلام و علوم انسانی یکی از مباحث بنیادینی است که ذیل عنوان اسلامی سازی دانش خصوصاً پس از پیروزی انقلاب، از موضوعات اصلی تبادل‌نظر اندیشمندان این حوزه بوده است. اظهارنظر در خصوص دیدگاه اسلام نسبت به موضوعات مطرح در علوم انسانی، مستلزم استنطاق قرآن کریم به عنوان منبع اصلی و احادیث اهل‌بیت به عنوان مفسرین خاص قرآن و متعاقباً امکان سنجی تدوین گزاره های علمی بر اساس دیدگاه این دین نسبت به هر موضوع می باشد. مقاله حاضر درصدد است با استفاده از روش تتبع نظری ضمن بررسی قرآن کریم، تفاسیر معتبر و برخی منابع دیگر به شناخت دیدگاه اسلام نسبت به جامعه و مآلاً قانونمندی آن در چارچوب ارائه گروه بندی دقیقی از آیاتی که ناظر بر قانون‌مدار بودن جوامع بشری هستند، نائل آید. ملاحظه خواهد شد که در یک دسته بندی کلی، چهار مجموعه آیات، این مفهوم را افاده می کنند که این مقاله به بررسی مجموعه اول این آیات، شامل نوزده دسته از آیات قرآن کریم که مستقیماً بر قانونمندی جامعه دلالت دارند، می پردازد.
The relationship between Islam and humanities is a fundamental issue, discussed by scholars under the general theme of the Islamisation of Knowledge, especially after the Islamic Revolution of Iran. In order to comment on Islam’s point of view about sociology and possibility of Islamisation of the field, however, it is necessary to first explain the ontology of the society from Islam’s viewpoint and then to assess the feasibility of codification of scientific propositions based on the viewpoint of this religion about society. Through a documentary method, this research tries to present the viewpoint of Islam about society and its law-governedness by studying the basic religious texts such as Quran and Hadith (i.e. Tradition). It will be seen that there are four groups of verses implying a law-governed society, among which the first group includes nineteen sets of verses that directly signify law-governed society.