شناسایی و رتبه‌بندی حیطه‌‌های پژوهش در حوزه مطالعات میان‌رشته‌ای دانش قرآنی و علوم تربیتی
محورهای موضوعی : قران و علوم تربیتیلیلا خسروی مراد 1 * , زهرا نقی زاده 2 , زهرا فیضی 3 , حمیدرضا یونسی 4
1 - مرکز مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم جهاد دانشگاهی
2 - مرکز مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم جهاد دانشگاهی
3 - مرکز مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم جهاد دانشگاهی
4 - جهاد دانشگاهی
کلید واژه: معارف قرآنی علوم تربیتی میان‌رشته‌ای, آموزش غیر رسمی,
چکیده مقاله :
خطاپذیری دانش بشر، ماهیت مکمل‌سازی و چندتباری بودن دانش نیاز به مطالعات میان رشته‌ای در علوم‌انسانی را ایجاب می‌کند؛ در این میان، دانش قرآنی با مطالعه در دو شاخه علوم‌قرآنی (به طور خاص) و معارف قرآنی در حوزه مطالعات میان‌رشته‌ای قرار می‌گیرد؛ و از سوی دیگر تربیت و مفاهیم مرتبط با آن در بحث علوم تربیتی در رشته‌های دانشگاهی جای می‌گیرد. در این راستا و با توجه به اهمیت این مطالعات، مقاله حاضر با هدف شناسایی زمینه‌های پژوهشی در حوزه مطالعات میان‌رشته‌ای در دو دانش معارف قرآنی و علوم‌تربیتی تدوین شده است. روش انجام این پژوهش از نظر روش‌شناسی کیفی و با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی انجام شده است. جامعه آماری شامل منابع کتابخانه‌ای و اسناد مرتبط بوده است. برای رسیدن به هدف پژوهش از معیارهای اندازه‌گیری و وزن‌های شناسایی شده توسط فیضی و نقی‌زاده (1395) استفاده شده است. بدین‌وسیله محقق با استفاده از این معیارها به بررسی منابع اطلاعاتی هر یک از وزن‌ها در رشته‌های علوم‌تربیتی و معارف قرآنی پرداخته است؛ نتایج به دست آمده نشان می‌دهد علوم‌تربیتی در آموزش غیر رسمی نیاز به پژوهش بیشتری دارد و در دانش قرآنی، میزان پژوهش در شاخه معارف قرآنی بالاتر است. همچنین امکان پژوهش قرآنی در هر سه نوع آموزش وجود دارد، اما در رشته آموزش غیر رسمی بیشترین وزن را به خود اختصاص داده است.
The fallibility of human knowledge, nature of supplementation and hybridity of science necessitate interdisciplinary studies in humanities. Quranic knowledge, studying the two branches of Quranic sciences (in particular) and Quranic teachings, is included in the field of interdisciplinary studies. On the other hand, educational and related concepts in educational sciences are part of academic fields. Hence, given the significance of such studies, this paper has been written with the aim of identifying research areas for interdisciplinary studies in the two fields of Quranic knowledge and educational sciences. This study, which is a library research, has been conducted using the descriptive method. The statistical society of the research comprises library resources and related documents. In order to achieve the objective of the research, measurement criteria and weights identified by Feizi and Naqizadeh have been used. Using these, the researcher has analyzed data sources of each of the weights in the fields of educational sciences and Quranic teachings. Findings show a need for more studies on educational sciences in informal education. Also, in Quranic knowledge, the amount of research is higher in the branch of Quranic teachings. Moreover, Quranic research is possible in all three kinds of education but it has the most weight in informal education.
ابراهیمی، مرتضی (1393). بررسی ضرورت های مطالعات میان‌رشته‌ای در حوزه علوم انسانی. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 2،6.
اعرافی، علیرضا (1387). اهداف تعلیم و تربیت. تهران: سمت.
افضل نیا، محمد رضا؛ اشکوه، حسین و کلوی، آیلار (1389). بررسی جایگاه آموزش رسمی، غیر رسمی و یادگیری مادام العمر در عصر ناپایداری اطلاعات. فصلنامه آموزش مهندسی ایران، 12(45)، 68-57.
ایزدی مبارکه، کامران (1376). آداب و شروط تفسیر و مفسر. تهران: امیرکبیر.
باقری، شهلا (1387). نظام آموزش رسمی و غیر رسمی. مجله رشد آموزش علوم اجتماعی،40، 12 -16.
بلاغت، سید رضا (1390). بررسی چالش‌های توسعه علوم انسانی و میان رشته هایِ آن در ایران: (مطالعه موردی رشته علوم تربیتی با میان رشته هایِ آموزش وپرورش پیش دبستانی، دبستانی و تطبیقی، مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 3(4).
حافظ نیا، محمدرضا (1389). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: سمت.
حلبى، على اصغر (1374). آشنایى با علوم قرآنى. تهران: اساطیر.
خنجرخاني، ذبيح اله، بختيارنصرآبادي، حسنعلي و ابراهيمي دينايي، آرزو (1388). درآمدي بر ضرورت، جايگاه و انواع مطالعات ميان‌رشته‌اي در آموزش عالي. نشریه مطالعات ميان‌رشته‌اي در علوم انساني، زمستان 1388، 2(1)، 167- 186.
رادمنش، سیدمحمد (1374). آشنایى با علوم قرآنى. تهران: جامى.
ساروخانی، باقر (1383). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی (جلد اول). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
صالحي كرماني، محمدرضا (1369). درآمدي بر علوم قرآني. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهي و دانشگاه تهران.
طباطبایی، محمدحسین (1336). المیزان. قم: دارالفکر.
جوادی آملی، عبدا... (1375). رسالت قرآن. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
فرامرز قراملکی، احد (1380). روش شناسی مطالعات دینی. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
فرجی دانا، احمد (1379). مطالعات میان‌رشته‌ای: تعامل میان علم اقتصاد و علوم طبیعی و اجتماعی. نشریه سخن سمت. فرمهینی فراهانی، محسن (1393). فرهنگ توصیفی علوم تربیتی. تهران: نشر شباهنگ.
فلیک، اووه (1392). درآمدی بر تحقیق كیفی (مترجم: هادی جلیلی). تهران: نی.
کاردان، علی محمد (1378). علوم تربیتی: مطالعات میان‌رشته‌ای (قسمت دوم) رابطه علوم تربیتی با فلسفه. سخن سمت.
گروه مشاورین یونسکو (1382). فرایند برنامه ریزی آموزشی (مترجم: فریده مشایخ). تهران: انتشارات مدرسه.
محمدی، حمید (1381). مفردات قرآن. قم: دارالذکر.
محمدی، حیدر و رنجبر، مجید (1391). آموزش ضمن خدمت و بهبود سازمانی. فصلنامه مدیریت بر آموزش انتظامی، 3(4)، 16-25.
مصباح یزدی، محمدتقی (1361). درسهاى معارف قرآن كريم. تهران: دانشگاه الزهرا.
معرفت، محمد هادى (1381) علوم قرآنى. قم: مؤسسه فرهنگى التمهید.
نبوی، سیدعبدالامیر (1395). مطالعات میان رشته ای و تکثرروش شناختی برخی ملاحظات و پیشنهادها. فصلنامه مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی، 8(2)، 74-57.
نجفی، تکتم؛ آتشی، سید حسین و جعفری، علیرضا (1391). بررسی و مقایسه وضعیت یادگیری رسمی و غیر رسمی و منابع آن در دانشجویان(مطالعه موردی- دانشگاه افسری امام علی (ع)). فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت نظامی،48(12)، 226-197.
نفیسی، شادی. (1386) مستشرقان و حدیث. تهران: دانشگاه قرآن و حدیث.