بررسي کلمه «شفاء» در قرآنکریم بر اساس تفاسير تشيع و اهل سنت
محورهای موضوعی : قرآن و روان شناسی
1 - دانشگاه کوثر بجنورد
کلید واژه: قرآن, سلامت جسم, سلامت روح, شفا ,
چکیده مقاله :
قرآن به عنوان کتابی آسماني تمام ابعاد زندگي بشر را مورد توجه قرار داده است که اهتمام به سلامت يکي از آن ها است. ذکر کلمۀ «شفاء» در قرآن که درعین حال سلامتی را در بطن خود دارد، حاکی از همین اهتمام است. بررسی این کلمه بر اساس تفاسیر شیعه و اهل سنت نشان می دهد، قرآن از آن جهت شفاست که جسم مبتلا به عقايد باطل را از وجود انسان مي زدايد و او را با نور هدايت شفا مي بخشد. خداوند متعال ابتدا تمام انسان ها را موعظه کرده است تا تمام آنها به واسطه ی قرآن شفا یابند. اما پند، در همه ي آن ها اثرگذار نيست و تنها بخشي از آنان تأثير مي پذيرند. این افراد مؤمنان هستند که به برکت حق پذیری و اطاعت از احکام الهی و دستورات قرآن شفا پيداکرده، و چون شفا مي يابند، مشمول هدايت و رحمت الهي مي گردند. البته شفای بیماری های جسمی در قرآن یافت نمی شود، بلکه دلیل آن را باید در جهان ماده جُست. ذکر عسل در قرآني نمونه اي از آيات الهي است که نشان از سودمند بودن تمام نعمت هاي الهي دارد و مسلماً بسیاری از آنها می توانند خاصیت درمانی داشته باشند.
Quran, as a divine book, has paid attention to all aspects of human life, including health. The Quran’s mention of the word Shifa (healing), which implies health, signifies this attention. An investigation of this word based on Shia and Sunni Quran exegeses shows that the Quran is Shifa in that it cleanses humans of false beliefs and gives them healing with the light of guidance. God, the Almighty, has first preached all human beings so that all of them receive Shifa through the Quran. But preaching is not effective for all of them as only some of them are inspired by preaching. These are the faithful who receive Shifa thanks to their willingness to accept the truth and obey divine commandments and the instructions of the Quran. When they gain Shifa, they also receive divine guidance and mercy. Of course Shifa for physical illnesses is not found in the Quran and should be sought in the material world. However, the mention of honey in the Quran is an example of divine signs that show that all blessings of God are beneficial and that some of them can certainly have healing effects.
ابن فارس، احمد بن فارس (1404). مقایيس اللغة، قم: مکتب الاعلام الاسلامي.#
ابن منظور، محمد بن مکرم (1956). لسان العرب، بيروت: دارصادر.#
پاک نژاد، رضا (1360). اولين دانشگاه و آخرين پيامبر، تهران: کتابفروشي اسلاميه.#
جوهری، اسماعیل بن حماد (1984). الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة، بیروت: دارالعلم للملایین، چاپ سوم.#
راغب اصفهاني، حسين بن محمد (2009). مفردات ألفاظ القرآن، تصحيح صفوان عدنان. بيروت: دار الشامية.#
رشیدالدین میبدی، ابوالفضل (1371). کشف الأسرار و عدة الأبرار، تهران: امیرکبیر.#
زمخشري، محمود بن عمر (1987). الکشاف عن حقائق غوامض التنزيل و عيون الأقاويل في وجوه التأويل، بيروت: دارالکتاب العربي.#
سيوطي، جلال الدين (1984). الدر المنثور في التفسير بالمأثور، بيروت: دار الفكر. #
طباطبايي، محمد حسين (1973). الميزان في تفسير القرآن، بيروت: موسسة الاعلمي للمطبوعات.#
طبرسي، فضل بن حسن. (1390). مجمع البيان في تفسير القرآن، ترجمه محمد بيستوني، مشهد: شرکت به نشر.#
طبري، محمد بن جرير. (1970). جامع البيان عن تأويل آي القرآن (تفسير الطبري)، بيروت: دار هجر للطباعة والنشر.#
طريحي، فخرالدين بن محمد (1375). مجمع البحرين، تحقيق احمد حسيني اشکوري، تهران: مکتبه المرتضويه. #
طوسي، محمدبن حسن (بی¬تا). التبيان في تفسير القرآن، تصحيح احمد حبيب عاملي، بيروت: دار احياء التراث العربي.#
فخررازي، محمد بن عمر (1981). التفسير الکبير (مفاتيح الغيب)، بيروت: تحقيق دار احياء التراث العربي.#
فیروزآبادی، محمد بن یعقوب (1995). القاموس المحیط، بیروت: دار الکتب العلمية.#
مکارم شيرازي، ناصر. (1380). تفسير نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامية.#
مقالات:
حسن زاده، سودابه؛ حاجتي، عبدالمطلب؛ كياني آسيابر، آزيتا (1389). «نقش حواس شنوايي و بينايي در انديشيدن و يادگيري از منظر قرآن»،# مجموعه مقالات همايش ملي سلامت از ديدگاه قرآن (با محوريت سوره کهف)، صص 16-17.#
حسيني، ناصر؛ شمسي، محسن؛ چنگيزي آشتياني، سعيد و رمضاني، مجيد (1389). «عسل در قرآن و علم پزشکي»، مجله علمي پژوهشي دانشگاه علوم پزشکي اراك، سال 13، شماره4، ويژه نامه2، زمستان89، صص 51-57. #
خداداد، احمد؛ خاتمي، غلامرضا؛ ناديا حتمي، زينت وكرمي، حسن (1385). «بررسي تأثير رژيم درماني داراي عسل در ريشه كني هليكوباكترپيلوري در مركز طبي كودكان»، سال 1382-83 ، مجله دانشكده پزشكي، دانشگاه علوم پزشكي تهران، دوره 64 ، شماره 3 ، خرداد 1385، صص87-78.#
قائمي مقدم، محمدرضا (1385)، «موعظه و نصيحت در قرآن»، مجله تربيت اسلامي، پاييز و زمستان 1385، دوره 2، شماره 3، از صفحه 217 تا صفحه 255 .#
مصاحبه با محمد هادی معرفت (1375)، «جامعيت قرآن كريم نسبت به علوم و معارف الهي و بشري» فصلنامه¬ی پژوهش-های قرآنی، شماره 11 و 12، ويژه پاييز و زمستان 1376.#