نقد و بررسی رویکرد تحقیق موضوعی در قرآن کریم
محورهای موضوعی : روش شناسی مطالعات میان رشته ایمصطفی حسینی گلکار 1 * , محسن هاشمی 2
1 - khgfyh
2 - دانشگاه تهران
کلید واژه: قرآن پژوهی مکاتب تفسیری روش تحقیق موضوعی آینده پژوهی ذهن انگیزی و پروتستانتیزم,
چکیده مقاله :
روش«تحقیق موضوعی» در قرآن کریم، رویکردی جدید برای تدبر در قرآن است که در طی بیش از سه دهه گذشته توسط حلقه مطالعات قرآنی با محوریت دکتر لسانی فشارکی شکل گرفته و تکامل یافته است و امروز با اقبال گسترده ای از سوی دانشجویان و محققان به ویژه در حوزه مطالعات تطبیقی و میان رشته ای مواجه شده است. با این وجود، این رویکرد چالش های فراوان روش شناختی؛ دیدگاهی و آینده نگارانه ای را پیش روی خود دارد. در درجه اوّل، روش هنوز نواقص متعددی دارد؛ بیش از اندازه بر تداعی آزاد مبتنی شده و به منظور ارائه در قالب روش مطالعات قرآنی نیازمند تکامل است. در درجه دوّم موجب بروز التقاطات فراوانی در اندیشه محققان جوانی که از این روش استفاده می نمایند خواهد شد و در درجه سوّم به نظر می رسد شیوع این رویکرد منجر به پروتستانتیزم اسلامی گردد. در این مقاله ضمن بررسی اجمالی «روش تحقیق موضوعی در قرآن کریم» به طرح مهم ترین مزایا و نواقص آن پرداخته شده است. در نهایت نتیجه گرفته شده است که تدبر در قرآن کریم را باید امری تشکیکی بدانیم و دارای مراتب و سطوحی که به صورت مسلّم از این منظر، تفسیر و تحقیق موضوعی نه اموری مستقل بلکه مرتبط خواهند بود.
Object: The method of "Case Studies" in the Holy Quran, is a new approach to thinking in the Quran that formed and evolved over the past three decades by the Qur'anic studies Circle of Lesani Fesharaki and it is now widely accepted by students and researchers, particularly In the field of comparative and interdisciplinary studies. However, this Method has many methodological challenges ahead. Method: in this paper we use Critical Analysis for knowing the Methodological gap of this Approach. Results: 1st: this method still has several flaws, too based on free association and brainstorming, and to provide in the form of Quranic studies need to evolve. 2nd: caused eclectic. 3rd: It seems that the prevalence of this approach will lead to Islamic Protestantism. Conclusion: The Lesani Fesharaki’s Approach is not a True example of Allameh Tabatabaei’s Method.
آملی لاریجانی، صادق (1377). زبان دین و زبان علم، شماره جلد 16و17- پائیز و زمستان 1377 انتشارات حوزه و دانشگاه
جوادی آملی ، آیت ا... عبدا... (1381). دین شناسی ، انتشارات اسراء.
حسيني گلكار، مصطفی (1390). آموزه هاي آنالوژي قرون وسطي بر مبناي نظر اي جي. اشوورث، فصلنامه تاريخ فلسفه، شماره 5، تابستان 1390.
حسيني گلكار و یحیی كبير (1391). رويكرد حقوقي در دين پژوهي و عدم امكان استقراء تام در رهيافت هاي مطالعات ديني، فصلنامه آيين حكمت، شماره 11، بهار 1391.
حسینی گلکار، مصطفی (1393). دستینه روش های آینده پژوهی. موسسه فرهنگی هنری حامیم و پژوهشکده آینده پژوهی سلامت.
حسینی گلکار، مصطفی (1393). نقدی بر منطق شعر. موسسه فرهنگی هنری حامیم و نشر سبز رایان.
حسيني گلكار و محمدرضايي (1393). آیا ویتگنشتاین ایمان گراست؟. فصلنامه حكمت و فلسفه، سال دهم، شماره 3، پائیز 1393.
خمینی، سید روح الله (امام) (1378). آداب الصلاه، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی .
خ‍ن‍دان، علی‌اص‍غ‍ر (1386). مغالطات. قم : پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و موسسه بوستان کتاب.
سبحانی، جعفر (1376). زبان دین در فلسفه و کلام اسلامی ، شماره پیاپی23 .
قاضی زاده، محمد علی؛ لسانی فشارکی، محمد علی و مهدوی راد، محمد علی (1387). التفسیر الموضوعی تعریفه أقسامه مشروعیته علاقته بأنواع التفاسیر الأخری، العلوم الانسانیة الدولیه الجمهوریه الاسلامیه الایرانیه، شماره 15 (4) : صص 95 تا 118 ، پاییز 1387.
لسانی فشارکی، محمد علی و پورمحمدی، ابوذر (1388). بررسی مفهوم تفکر در قرآن، پژوهشنامه علوم و معارف قرآن کریم، شماره 3 : صص131 تا 162، تابستان 1388.
لسانی فشارکی، محمد علی (1389). روش تحقیق و پژوهش در قرآن کریم، رشد آموزش قرآن، شماره 29 : صص 3 تا 9 ، تابستان 1389.
لسانی فشارکی، محمدعلی و مرادی زنجانی، حسین (1391). روش تحقیق موضوعی در قرآن کریم. قم، بوستان کتاب.
محمدرضايي، محمد و حسيني گلكار، مصطفی (1389). آیا نظریه معقولیت برهان است؟، فصلنامه حكمت و فلسفه، شماره 22، تابستان 1389.
محمدرضایی و حسینی گلکار (1393). بیست گفتار انتقادی در فلسفه های مضاف. موسسه فرهنگی هنری حامیم و انتشارات سبز رایان.
بل، وندل (1392). مبانی آینده پژوهی، علوم انسانی برای عصر جدید، ترجمه آقایان تقوی و محقق، مرکز آینده پژوهی فناور ي هاي دفاعی.#