بررسی راهکارهای استفاده از اوقات فراغت در قرآن و روایات و اثر آن بر سلامتی
محورهای موضوعی : قرآن و جامعه شناسیاحمد عباسی دره بیدی 1 , سید احمد محمودیان 2 *
1 - دانشگاه اصفهان
2 - دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
کلید واژه: اوقات فراغت, گردش, قرآن سلامتی,
چکیده مقاله :
اوقات فراغت، بستر مناسبي براي رشد شخصيت و اعتلاي وجود و زمينه ي همواري برای هدایت زندگی و تأمین سلامتی است. این اوقات از ارکان مهم زندگی است که در قرآن نیز به آن توجه شده است و در تعالیم اسلامی، تفریح سالم و گردش در طبیعت در رابطه با آن ذکر شده است. ارزش و اهمیت این اوقات در زندگی و به خصوص سلامت انسان بسیار بالا و مهم است، به همین خاطر هدف از انجام این پژوهش که با روش اسنادی و با توجه به منابع مروری و کتابخانه ای انجام گرفته است، ارائه دانش کاربردی درباره گذران اوقات فراغت از نظر قرآن و دستورات ائمه معصومین (علیهم السلام) است که راهکارهای مختلفی چون بهره بردن مادی و معنوی از این اوقات، پرداختن به اموری چون ورزش، گشت و گذار، سیر و سیاحت در طبیعت و انجام امور مذهبی مانند بازدید از اماکن مذهبی و صله رحم و ... را ارائه کرده اند. این راهکارها علاوه بر پر کردن مناسب این اوقات، می توانند موجب حفظ و ارتقای سلامتی افراد و جامعه گردند و برنامه ریزی صحیح اوقات فراغت مبتنی بر دین و علم، روشی مؤثر در هدایت این اوقات، جهت رسیدن به شادابی، معنویت و سلامتی جامعه و خانواده ها است.
Leisure time provides a good ground for the uplifting and growth of one’s personality as well as giving direction to one’s life and improvement of health. It is an important part of life and attention has also be paid to it in the Holy Quran. In Islamic teachings, healthy leisure activities and in spending time in nature has been emphasized. So leisure time is of great importance in life and especially in one’s health. This research, conducted through the document-based method using library sources, aims to reach strategies for spending leisure time based on the teachings of the Quran and the Infallible (AS). Some of the strategies offered in these teachings include doing sports, spending time in nature, and doing religious activities like visiting family members and visiting religious sites. These strategies not only fill one’s leisure time appropriately, but also help to maintain and improve health in individuals and society. Proper planning for leisure time based on religious teachings and scientific facts is an effective way for best spending one’s leisure time in order to achieve cheerfulness, spirituality, and health in family and society.
قرآن کریم#
آبکار، علیرضا. ( 1386). جایگاه فعالیت های جسمانی در اوقات فراغت دانشجویان، فصلنامه علوم رفتاری، شماره --، صص 28-10.#
آمدی، عبدالواحد بن محمد تمیمی. (1366). غررالحکم و دررالکلم، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.#
ابن منظور مصری، ابوالفضل جمال الدین محمدبن مکرم. (1414). لسان العرب، تحقیق: احمد فارس صاحب الجوائب، بیروت: انتشارات دارصادر، چاپ سوم.#
اردکانیان، عباس. (بی تا). اهمیت آموزش اوقات فراغت در ارتقای سلامت جامعه، نشریه برگ فرهنگ.#
اوست، دیوار و چارلز، ابوچر. (1374). مبانی تربیت بدنی و ورزش ها، ترجمه احمد آزاد، تهران: کمیته ملی المپیک جمهوری اسلامی ایران.#
باقری، معصومه و بهمئی، سجاد. (1393). بررسی نحوه گذران اوقات فراغت شهروندان شهر اهواز. فصلنامه توسعه¬ی اجتماعی، دوره 8، شماره 3.#
بهنام، جمشيد و راسخ، شاپور. (1371). مقدمه‌اى بر جامعه‌شناسى ايران، تهران: انتشارات کيهان.#
پاک نژاد، رضا. (1363). اولین دانشگاه و آخرین پیامبر، جلد 3 و 5، یزد: بنیاد فرهنگی دکتر شهید پاک نژاد.#
جمشیدی، محمد. (١٣٨٧). ورزش و اوقات فراغت، قابل پیگیری در پایگاه اطلاعاتی علم ایران؛ www.elmiran.cam. بازبینی شده در 7 آذر 1394.#
جوادی آملی، عبدلله. (1391). مفاتیح الحیاة، قم: مرکز نشر اسراء، چاپ بیست و یکم.#
جوهری، اسماعیل¬بن¬حماد. (1410). الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة، تحقیق: احمد عبد الغفور عطار، بیروت: دار العلم للمالیین.#
حر عاملی، محمد بن حسن. (1409). تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشیعة، قم: موسسه آل البیت (علیهم السلام).#
حویزی، علی بن جمعه عروسی. (1383). تفسیر نور الثقلین، تصحیح سید هاشم رسولی محلاتی، قم: المطبعة العلمية.#
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412). المفردات فی غریب القرآن، تحقیق: عدنان داودی، دمشق بیروت: انتشارات دار العلم الدار الشامیة.#
ربانی، رسول و شیری، حامد. (1388). اوقات فراغت و هویت اجتماعی(بررسی جامعه شناختی نحوه گذران اوقات فراغت در میان جوانان شهر تهران)، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره 2، شماره 8.#
رجايي، مهرنوش. (1383). طلاهايي كه دور ميزنيم، بررسي قياسي گذراندن اوقات فراغت در ايران به نسبت كشورهاي پيشرفته، نشريه اعتماد، 3/3/1383.#
زارعی، علی و قربانی، شهین. (1386). نیازهای اوقات فراغت سالمندان شهرستان قزوین، سالمند(مجله سالمندی ایران) سال 2، شماره 3.#
سازمان تربیت بدنی. (1380). طرح بررسی و تهیه طرح جامع ورزشی کشور، مرحله اول: شناخت وضع موجود.#
سنایی، نقی. (1392). هندسه ی مفهومی اوقات فراغت با رویکرد جامعه شناختی، روانشناختی، اخلاقی، فصلنامه معرفت اخلاقی، سال 4، شماره 1.#
شرف الدین، سیدحسین. (1394). سبک اهل بیت در تفریحات و اوقات فراغت، دو فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات اسلام و روانشناسی، سال 9، شماره 16.#
شریفی، احمدحسین. (1391). همیشه بهار (اخلاق و سبک زندگی اسلامی)، قم: نشر معارف.#
صادقي، رسول؛ بلالي، اسماعيل؛ محمدپور، احمد. (1388). نابرابري اجتماعي در حوزه فراغت، فصلنامه علمي پژوهشي رفاه اجتماعي، سال دهم، شماره 39. #
صدوق، محمد بن علی ابن بابویه. (1413). من لایظهر الفقیه(دوره 4 جلدی)، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.#
---. (1375). صحيفه سجّاديه، ترجمة عبدالحميد آيتى، تهران: انتشارات سروش، چاپ دوم.#
طریحی، فخرالدین. (1416). مجمع البحرین، تحقیق: سید احمد حسینی، تهران: کتابفروشی مرتضوی، چاپ سوم.#
عصاره، علیرضا. (1377). خانواده و ضرورت توجه به اوقات فراغت فرزندان. مجله پیوند، دوره 10، شماره 225.#
عميد، حسن. (1356). فرهنگ عميد، تهران: انتشارات جاويدان.#
کریمیان، جهانگیر؛ اقاحسینی، تقی؛ شکرچی زاده، پریوش؛ شریفیانیا، مرضیه؛ موسوی نافچی، سید مرتضی. (1392). بررسي نقش اوقات فراغت مبتني بر فعاليت هاي بدني بر سرمايه اجتماعي (هنجارهاي اجتماعي، مشاركت)، اعضاي هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان. مجله تحقیقات نظام سلامت، شماره 11، سال 9.#
کریمیان، حسین. (1388). نیم نگاهی به اوقات فراغت؛ زمینه¬ها و راهکارها، نشریه معرفت، سال هجدهم، شماره 141.#
کفعمی عاملی، ابراهیم بن علی. (1405). المصباح جنة الامان الواقیة و جنه الایمان الباقیة، قم: انتشارات دارالرضی.#
کوهستانی، حسینعلی و دیگران. (1378). پژوهشی در اوقات فراغت و راه¬های بهره وری از آن، مشهد: نشر تیهو.#
کلینی، ابوجعفر محمدبن¬یعقوب. (1407). الکافی(دوره 8 جلدی)، تهران: انتشارات دارالکتب الاسلامیة. #
مجلسی، محمد باقر. (1404). بحارالانوار(دوره 110 جلدی)، بیروت: انتشارات موسسة الوفاء.#
موظف رستمی، محمدعلی. (1379). اصول برنامه ریزی اوقات فراغت، تهران: انتشارات گویه. #
نمازی زاده، مهدی و سلحشور. (1368). تربیت بدنی عمومی. بی جا: بی نا.#
---، نهج الفصاحه(مجموعه کلمات قصار پیامبر(ص). (1360). ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: انتشارات جاویدان.#
هزار جریبی، جعفر؛ ارفعی عین الدین، رضا. (1390). اوقات فراغت و سلامت اجتماعی، فصلنامه برنامه¬ریز رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 10.#
یوسفی، باقر. (1387). چگونگی گذران اوقات فراغت، فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش، دوره 14، شماره 13.#
یوسفیان، (1392). جزوه درس برنامه ریزی اوقات فراغت، سمنان: مرکز علمی کاربردی شهرداری سمنان.#
Hombert, M. L,et al.(2449). Factors that Influence Physical Activity Participation among High-and Low-SES Youth, Qualitive Health Research, Vol,16, No.4, Pp.467-48#
Marco Roberto de, Pattaro C, Locatelli F, Svanes C. (2004), Influence of early life exposures on incidence and remission of asthma throughout life.Journal of Allergy and Clinical Immunology.113, 5, 2004, 845–852#.